Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền

 

Xin được chuyển tới Bộ trưởng vấn đề mà hàng triệu hộ dân nghèo đang quan tâm. Một người dân gửi thư, hỏi: Sự quan tâm của Nhà nước với hộ nghèo, hộ chính sách trong dịp Tết là rất nhân văn. Nhưng thực tế năm trước, chúng tôi phải chờ đến qua Tết mới được địa phương tặng quà. Xin hỏi Bộ trưởng, năm nay, chương trình tặng quà Tết của Nhà nước sẽ được các địa phương thực hiện thế nào để chúng tôi kịp nhận được sự quan tâm của Nhà nước trước Tết?

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền: Đến thời điểm này, những người có công đã được Chủ tịch nước quyết định tặng quà Tết với 2 mức, 400.000 đồng và 200.000 đồng, tùy từng đối tượng.

 

Trên cơ sở đó, chúng tôi hướng dẫn các địa phương và các địa phương có kế hoạch bố trí kinh phí ngay từ đầu năm. Trong tháng 1 này, nhiều đơn vị đã bắt đầu triển khai việc tặng quà Tết. Đặc biệt, một số địa phương, ví dụ TP Hà Nội, dành trên 200 tỷ đồng lo Tết cho người có công.

 

Với các đối tượng nghèo, trước mắt, Chính phủ chỉ đạo các địa phương rà soát nắm đối tượng, phân loại và đảm bảo cho mọi người dân đều có Tết.

 

Trong năm 2014, có một số địa phương triển khai tặng quà Tết đến người dân còn chậm. Tuy nhiên, năm nay quà của Chủ tịch nước chắc chắn sẽ đến tay người dân trước Tết.

 

Về 2 khoản hỗ trợ bằng gạo (gồm hỗ trợ để người dân ăn Tết và trong lúc giáp hạt), có thể có địa phương dành khoản hỗ trợ giáp hạt phát sau dịp Tết. Ngoài ra, cũng có những doanh nghiệp hỗ trợ vào sát ngày Tết.

 

Rút kinh nghiệm từ những phản ánh này, chúng tôi đã chỉ đạo các địa phương chủ động hơn, khi đã nhận được quà Tết thì bằng mọi cách phải chuyển tới đồng bào để kịp đón Tết.

 

Thưa Bộ trưởng, một nhóm công nhân ở Bình Dương chia sẻ là sau 1 năm làm việc nhưng đến cuối tháng 1 này, họ vẫn chưa nhận được một thông tin gì về thưởng Tết từ phía công ty của mình. Họ xin hỏi Bộ trưởng là các cơ quan chức năng đang giám sát như thế nào đối với việc đảm bảo mức lương thưởng thỏa đáng cho người lao động?

 

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền: Với trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực tiền lương, chúng tôi đã chỉ đạo xuống các khu công nghiệp nắm tình hình thưởng Tết cho người lao động. Ngoài ra, trên cơ sở báo cáo của các địa phương thì thưởng Tết năm nay tăng 15% so với năm ngoái (trên 80% doanh nghiệp đã có thưởng Tết Dương lịch 2015 cho người lao động, ở mức khoảng 1,5 triệu đồng/người).

 

Dịp Tết cổ truyền tới đây, phần lớn các đơn vị cũng đã có kế hoạch thưởng Tết. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp chưa đưa ra mức thưởng cụ thể.

Cũng có thể có một bộ phận doanh nghiệp còn khó khăn và chưa có thưởng Tết. Chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát và trên tinh thần là nếu doanh nghiệp không thưởng Tết, chúng tôi đề nghị báo cáo với địa phương để hỗ trợ cho người lao động.

 

Một điều cũng xin nói thêm là theo quy định pháp luật thì thưởng Tết không phải là một khoản bắt buộc, đây là khoản khuyến khích. Nhưng đại bộ phận các doanh nghiệp khi làm ăn được đều có phương án cụ thể.

 

Một vấn đề khác là trong hợp đồng của doanh nghiệp ký với người lao động đều có ghi phương án lương thưởng. Người lao động có quyền giám sát việc thực hiện phương án đó và phương án đó được công khai tại nơi sản xuất. Nếu thấy đến thời điểm này chưa có thông tin, thì trước tiên người lao động kiểm tra lại xem trong hợp đồng đầu năm đã ký có khoản thưởng hay không, khoản thưởng đó có công khai ở nơi làm việc không.

 

Nếu có mà chưa thực hiện thì cần phản ánh với Công đoàn để đôn đốc chủ doanh nghiệp thực hiện. Nếu  khi đã có trong quy chế từ đầu năm rồi mà chủ doanh nghiệp không thực hiện thì cần báo cáo với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội hoặc Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội địa phương nơi doanh nghiệp đóng, để có cơ sở can thiệp theo đúng quy chế của doanh nghiệp về vấn đề lương thưởng trong hợp đồng với người lao động.

 

Một vấn đề khác là đầu tháng 12/2014, một số phụ nữ đi xuất khẩu lao động giúp việc nhà tại một số nước Trung Đông có phản ánh là họ bị ngược đãi ở nước sở tại nên phải chấp nhận nộp một số tiền để có thể phá hợp đồng, về nước. Xin hỏi Bộ trưởng, đến thời điểm này những phản ánh đó đã được Bộ xử lý như thế nào?

 

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền: Trước hết, tôi phải nói rằng Trung Đông là một thị trường rất tốt. Chúng ta có khoảng 16.000 người lao động ở đây, trong đó có 4.000 lao động nữ giúp việc gia đình.

 

Qua phản ánh vừa rồi, chúng tôi đã cho kiểm tra thì có vấn đề là trong quy định khi đưa người lao động ra nước ngoài, doanh nghiệp phải nói rõ về thị trường lao động đó; phải hướng dẫn cho người lao động biết rõ về phong tục, tập quán nước nhận lao động và những quy định "cứng" trong hợp đồng lao động giữa người lao động và chủ sử dụng lao động.

 

Trung Đông có một đặc thù riêng và tiếng Ả-rập là rất cần thiết. Nhưng vừa rồi cũng có doanh nghiệp đưa người sang đây đã chuẩn bị không kỹ cho người lao động về tình hình, yêu cầu của nơi đến làm việc, phong tục tập quán cũng như điều kiện sinh hoạt, ngôn ngữ. Chính vì vậy, có một số chị em sang đến nơi thì không hòa nhập được và đã tự bỏ về.

 

Theo quy định, doanh nghiệp phải cử cán bộ của mình ở địa bàn đưa lao động sang đó phối hợp với Đại sứ quán thực hiện việc bảo vệ quyền của người lao động theo hợp đồng. Vừa rồi, cùng với việc tháo gỡ khó khăn đối với người lao động do am hiểu thị trường chưa tốt, không hòa nhập được phải trở về, đại diện quản lý lao động của Bộ, Đại sứ quán đã phối hợp với các doanh nghiệp cùng làm việc thì những vấn đề liên quan cũng đã được giải quyết.

 

Về trách nhiệm của Bộ, cùng với việc cho phép doanh nghiệp hoạt động, chúng tôi có kiểm tra, xem xét đình chỉ một số doanh nghiệp không chấp hành tốt các quy định.

 

Thưa Bộ trưởng, sang năm mới, đề nghị Bộ trưởng nói về định hướng các thị trường xuất khẩu lao động để người dân được biết?

 

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền: Năm 2015, thị trường xuất khẩu lao động có những tín hiệu vui. Thứ nhất, ngoài lao động với tay nghề chưa cao như giúp việc gia đình tại các thị trường Đài Loan, Malaysia, Hàn Quốc thì năm 2015, chúng ta có thể xuất khẩu lao động có tay nghề cao đi Nhật, Đức (như hộ lý, y tá và một số nghề kỹ thuật). Trong năm 2014, có một điểm mới là chúng ta đã xuất khẩu được gần 20.000 lao động có trình độ, có chuyên môn.

 

Bên cạnh đó, ở thị trường Thái Lan, trước đây chúng ta chưa có một hợp đồng chính thức để bảo vệ quyền cho người lao động, dù có rất nhiều lao động ở các tỉnh biên giới qua đó làm việc. Năm nay, Chính phủ hai nước đồng ý giao cơ quan liên quan hai bên ký hợp đồng chính thức. Nếu thực hiện được thì mục tiêu xuất khẩu 100.000 lao động trong năm 2015 là rất khả quan.