Khái niệm chuyển đổi số trong giáo dục là gì?

Hiểu một cách đơn giản thì chuyển đổi số trong giáo dục chính là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến giúp nâng cao trải nghiệm của người học; cải thiện những phương pháp giảng dạy cũng như tạo môi trường để học tập thuận tiện nhất.

Ứng dụng chuyển đổi số sẽ tạo ra mô hình giáo dục thông minh, từ đó giúp việc học kiến thức của người học trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Sự bùng nổ của các nền tảng công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi để truyền đạt kiến thức và phát triển được khả năng tự học của người học mà không bị giới hạn về thời gian cũng như không gian.

Mọi thứ sẽ tập trung ứng dụng các công nghệ trọng yếu như sau:

• Ứng dụng công nghệ vào công tác giảng dạy đi kèm phương pháp mới.
• Ứng dụng công nghệ vào hoạt động vận hành và quản lý giáo dục.
• Ứng dụng công nghệ vào các công cụ hỗ trợ giảng dạy.

Tầm quan trọng của việc chuyển đổi số trong giáo dục

Dịch bệnh chuyển biến phức tạp chính là điều kiện để trường học và ngành giáo dục nhận thấy  tầm quan trọng lớn của chuyển đổi số với giáo dục đào tạo.

Chính phủ tại nhiều nước bao gồm Việt Nam đã áp dụng phương pháp dạy trực tuyến để có thể đảm bảo được sự trở lại bình thường mới. Đồng thời, nhiều nước cũng xác định chuyển đổi số trong giáo dục sẽ không chỉ giới hạn tại thời kỳ dịch bệnh mà nó sẽ được áp dụng rộng rãi trong tương lai.

Mặc dù áp dụng chưa được thực hiện một cách xuyên suốt, tuy nhiên, cùng với sự phát triển nhanh chóng từ công nghệ và việc đẩy mạnh áp dụng chuyển đổi số giáo dục, thì chắc chắn rằng hầu hết khó khăn sẽ được giải quyết. Điều quan trọng đó là ngành giáo dục cùng người học phải hiểu rõ tầm quan trọng trong chuyển đổi số tại thời điểm hiện tại và trong tương lai.
 

Thực trạng chuyển đổi số trong giáo dục hiện nay

Việt Nam đã và đang chuyển đổi số trong giáo dục bằng hàng loạt chính sách đã được ban hành. Chính vì vậy, theo thống kê đã có 63 cơ sở giáo dục đào tạo và 710 phòng giáo dục đào tạo đã triển khai việc xây dựng cơ sở dữ liệu chung cho giáo dục. Đồng thời, hiện nay đã có 82% các trường thuộc khối phổ thông đã sử dụng phần mềm để quản lý trường học.

Ngoài ra, việc áp dụng chuyển đổi số đã góp phần thúc đẩy hoạt động “học tập suốt đời” cùng tài liệu trực tuyến. Tiêu biểu là hoạt động chia sẻ 5.000 bài giảng điện tử cùng với 7.000 luận văn, hơn 31.000 câu hỏi trắc nghiệm… từ người dạy có chuyên môn.

Một số chủ trương khác cũng được triển khai chính là thực hiện những chương trình giáo dục phổ thông mới:

• Tin học sẽ chính thức trở thành môn bắt buộc dành cho học sinh từ lớp 3.
• Việc giảng dạy cũng được lồng ghép công nghệ STEM để giúp học sinh có thể giải quyết được các bài toán cũng như khám phá nhiều hiện tượng trong cuộc sống trực quan nhất.
• Đối với chuyển đổi số áp dụng trong giáo dục đại học, phải gia tăng cơ hội hợp tác cùng doanh nghiệp và triển khai hoạt động trong giảng dạy gắn liền với nhu cầu sử dụng nhân lực từ các doanh nghiệp.

Mặc dù đã nỗ lực thực hiện và đạt được các chuyển biến tích cực, tuy nhiên quá trình chuyển đổi số ở Việt Nam vẫn gặp rất nhiều khó khăn và tồn tại bất cập rất cần khắc phục để hoàn thiện:

Quá trình tiếp cận về kiến thức trực tuyến ở vùng sâu, vùng xa thường gặp nhiều khó khăn

• Đây chính là vấn đề phải được ưu tiên khắc phục giúp triển khai thành công và đặc biệt là nhu cầu dạy và học trực tuyến trong thời kỳ dịch bệnh hiện nay.
• Đối với những khu vực miền núi hay vùng sâu, vùng xa thì hạ tầng mạng và trang thiết bị công nghệ thông tin hiện chưa được đảm bảo, gây ảnh hưởng lớn đến công tác về quản lý giáo dục trong dạy và học.

Chưa có sự kiểm soát sát sao và toàn diện về học liệu số

• Để đáp ứng được nhu cầu học tập và nghiên cứu của người học, cần kho tài liệu số chuẩn xác. Tuy nhiên, nguồn nhân lực cũng như tài chính nước ta vẫn chưa thể đáp ứng được công việc này.
• Vì vậy, hiện đang xảy ra rất nhiều tình trạng về học liệu số tràn lan tuy nhiên thiếu tính xác thực và không được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng cũng như nội dung. Từ đó, sẽ gây ra tình trạng không đồng nhất về kiến thức và tạo nên nhiều hệ lụy khác như tiêu hao tài chính.

Các quy định trong pháp lý chuyên về giáo dục vẫn chưa được hoàn thiện

• Đây là vấn đề lớn gây ảnh hưởng tới quyền sở hữu trí tuệ cũng như an ninh thông tin,…Đồng thời đây cũng là cơ giúp hoàn thiện những quy định về thời lượng và cách kiểm tra, công nhận kết quả học trực tuyến.
• Tuy nhiên, những vấn đề này hiện nay vẫn chưa được thực hiện một cách đồng nhất cũng như rõ ràng và chặt chẽ, từ đó gây nên nhiều bất cập trong quá trình chuyển đổi số.

Lợi ích của việc chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục tại Việt Nam

Chuyển đổi số đã và đang tạo ra nhiều thay đổi tích cực với ngành giáo dục tại Việt Nam, nó tạo nên một hệ thống rất chặt chẽ tại các cơ sở ngay từ giảng dạy đến học tập và quản lý.

Cụ thể, chuyển đổi số trong giáo dục đã mang lại nhiều lợi ích đối với ngành giáo dục tại Việt Nam như:

• Nâng cao được khả năng tự chủ động học tập của người học
• Không bị giới hạn về khả năng truy cập tài liệu học tập
• Tiết kiệm được chi phí

Giải pháp thúc đẩy việc chuyển đổi số trong giáo dục

Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chuyển đổi số trong giáo dục

Cần thực hiện nâng cao nhận thức, phổ cập tư tưởng cho từng giáo viên, giảng viên, cán bộ quản lý của nhà trường để nắm được tầm quan trọng của chuyển đổi số và cùng nhau xây dựng văn hóa số trong giáo dục.

Đồng thời, cần bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ trong việc ứng dụng công nghệ cho toàn thể giáo viên, giảng viên, cán bộ quản lý nhà trường để hướng đến mục tiêu thực hiện thành công chuyển đổi số trong ngành giáo dục.

Hoàn thiện cơ sở dữ liệu trong giáo dục

Cần chú trọng về triển khai hệ thống để chia sẻ dữ liệu đồng bộ trong giáo dục, và từng bước chuyển đổi những tài liệu giấy qua văn bản điện tử để giúp thuận tiện hơn trong công tác quản lý.

Xây dựng hạ tầng mạng, thiết bị công nghệ

Hạ tầng mạng và trang thiết bị công nghệ phải được đổi mới, đặc biệt là khu vực có kết nối kém giúp thu hẹp được khoảng cách vùng miền. Với giải pháp này, có thể ưu tiên sử dụng hình thức thuê dịch vụ hay huy động nguồn lực xã hội.

Hoàn thiện về hệ thống pháp lý

Hoàn thiện hệ thống chính sách và pháp lý đóng vai trò quan trọng trong quản lý giáo dục cũng như đảm bảo quyền lợi cho người học. Theo đó, phải thống nhất các quy định về:

• Khai thác và chia sẻ dữ liệu.
• Hình thức trong giảng dạy.
• Quản lý hiệu quả khóa học trực tuyến.
• Điều kiện mở trường học

Ứng dụng các phần mềm quản lý

Chuyển đổi số trong giáo dục thực hiện bằng cách áp dụng phần mềm quản lý chính là giải pháp đã được nhiều cơ sở áp dụng hiện nay. Các phần mềm được tích hợp các tính năng vượt trội sẽ giúp mang đến giải pháp quản lý trường học hiệu quả, giúp các trường có thể tăng cường nghiệp vụ và quản lý hồ sơ sinh viên cùng hồ sơ giảng dạy,…nhanh chóng chỉ với thao tác click chuột đơn giản.

Chuyển đổi số trong giáo dục chính là quá trình bắt buộc thực hiện đối với mọi cơ sở và cấp bậc giáo dục, đặc biệt là trong những giai đoạn dịch bệnh đang chuyển biến phức tạp. Đây sẽ chính là tiền đề giúp các cơ sở giáo dục có thể cải thiện và nâng cao được khả năng quản lý cũng như thích ứng trong những điều kiện khó khăn để đạt hiệu quả tốt nhất.